E-toolkit ouderbetrokkenheid

Referentiekaders om naar ouderbetrokkenheid te kijken

Participatiehuis

Het participatiehuis is een manier om naar ouderbetrokkenheid en -participatie te kijken, samengesteld door de 3 ouderkoepelverenigingen. Kijkwijzer en voorbeelden in de visietekst ‘Ouderbetrokkenheid als basis’.

De 7 dimensies

Het Kruispunt Migratie-Integratie en de integratiecentra bieden het kader van de 7 dimensies aan om te werken aan een sterke samenwerking tussen ouder en school. Geïnspireerd op het model van Samaey en Vettenburg. Je vindt het werkkader van de 7 dimensies in de publicatie ‘Naar een krachtige samenwerking tussen ouder en school – Een werkkader’.

Van eiland naar wij-land 

Inspiratiegids voor een goede samenwerking tussen ouders en secundaire scholen. Ontwikkeld door het Steunpunt Diversiteit en Leren en de Integratiedienst van de Stad Gent n.a.v. een onderzoeksproject rond ouderbetrokkenheid in Brussel in opdracht van het Onderwijscentrum Brussel. De gids stelt een partnerschapsmodel voor met drie actoren: ouders - school - leerling.

Onderzoek over ouderbetrokkenheid 

-        Ouderbetrokkenheid en schoolsucces: geen zwart-witverhaal. Verwijzing naar masterproef Vanhoenacker (2017) in artikel op blog Duurzaam onderwijs
Ouderbetrokkenheid thuis heeft een veel grotere impact op schoolsucces. Veel belangrijker dan het oudercontact zijn de interesse en betrokkenheid die de ouders thuis tonen voor het schoolleven van het kind, de verwachtingen die de ouders uitstralen en de informele leerstimulansen die ouders aanreiken.

-     De impact van leren zichtbaar maken. Hattie (2014) Lijst van effecten op prestaties (een effectgrootte van 0,40 is een significant effect en ouderbetrokkenheid scoort 0,49). Kinderen van wie de ouders meer bij de school betrokken zijn, presteren beter. (in: Naar de kern: de leerlingen en hun leer-kracht, Rapport van de Commissie Beter Onderwijs, oktober 2021, p.64)

-        Leraren en ouderbetrokkenheid. Een reviewstudie naar de effectiviteit van ouderbetrokkenheid en de rol die leraren daarbij kunnen vervullen. Nijmegen: Radboud Universiteit (2013). Ouderbetrokkenheid draagt bij aan zowel de leerprestaties van leerlingen als aan hun motivatie, hun welbevinden, hun zelfbeeld en hun zelfwaardering. Voor alle leeftijdsgroepen blijkt dat de betrokkenheid van ouders bij het leren thuis de grootste effecten sorteert. Zie ook: Ouderbetrokkenheid thuis is effectiever dan ouderbetrokkenheid op school

-        Kenmerken van effectief basisonderwijs. Een reviewonderzoek. Wat werkt? Bellens en De Fraine (2012)
Ouderlijke betrokkenheid ('parental involvement') heeft een positieve samenhang met leerprestaties en welbevinden van leerlingen.

Boeken over ouderbetrokkenheid

-        Gezin en school. De kloof voorbij, de grens gezet? VLOR, Acco (2011)

-        Handelingsgericht werken. Samenwerken aan schoolsucces. Pameijer, Denys, Timbremont, Van De Veire, Acco (2018)

-        Warm, welkom en wederkerig. Naar een goede ouder-schoolsamenwerking. Inspiratieboek voor kleuteronderwijs. De Mets, Peleman, Seghers, Vervaet, Van Laere VBJK/SDL/UGent (2018).

-        Zonder wrijving geen glans. Identiteit en waarden in de klaspraktijk. VLOR, Lannoo Campus (2020)

-          De basisschool als fundament voor ontwikkelen en leren. VLOR, Acco (2015). Hoofdstuk van Jan De Mets ‘Partnerschapsmodel met ouders en leerlingen: sterke troeven in het basisonderwijs’.

-          Geen kat op school. An Ryckmans & Sanne Verstraelen, Politeia (2021). Een voorleesboek over hoe ouders en school samenwerken aan een mooie toekomst voor de kinderen. Het boek werd ook vertaald in verschillende talen.

Info en tips over ouderbetrokkenheid 

-        Brochure 10 tips voor meer diversiteit in overleg (Minderhedenforum)

-        Communiceren met ouders - ouderbetrokkenheid (Onderwijscentrum Brussel)

-        Dossier ouderbetrokkenheid (Klasse)

-        Inspiratiemapouders en basisschool (Samenlevingsopbouw Oost-Vlaanderen)

-        Project Ouderbetrokkenheid ‘Sterke SCH’ouders’, scholen en ouders maken samen school (stad Leuven)

o   Sterke SCH’ouders 

o   Voorbeelden van initiatieven uit de Leuvense basisscholen

-        Rubriek 10 tips op de VCOV-website

-        Rubriek Goede praktijkvoorbeelden op de VCOV-website

-        Steunpunt Diversiteit en Leren met bij ‘materiaal’ links naar websites:

o   Diversiteit In Actie

o   Meertaligheid.be

o   Metrotaal – Mind the gap

o   Samen met Ouders

o   … 

-        Voorbeelden van activiteiten voor ouderwerkingen uit het basisonderwijs

-        Voorbeelden van activiteiten voor ouderwerkingen uit het secundair onderwijs

-        Zet je schOUDERS onder ZILL (Draaiboek ouderbetrokkenheid en ZILL) met o.a. op p.7 ‘Wat weten we over ouderbetrokkenheid vanuit onderzoek’

 

Aan de slag met concreet materiaal

-        Coachdocument van een Nederlandse school voor een ‘kind-ouder-mentorgesprek’, een alternatief oudercontact. De leerling bereidt samen met de mentor/leerkracht het gesprek voor en presenteert zwakke en sterke punten.

-        Communicatie als basis voor ouderbetrokkenheid en participatie: dossier met tips en materiaal  over communicatie

-        Gereedschapskist ‘Samenwerken met ouders’ Hogeschool Rotterdam

-        Materialenbank De Schoolbrug Antwerpen

-        Oefenkans Nederlands: een map met methodieken om kansen te creëren voor ouders om Nederlands te oefenen en om aan ouderbetrokkenheid te werken (voor basis- en secundair onderwijs)

-        Quickscan: de activiteiten van de oudervereniging: bevraging om na te gaan hoe toegankelijk de activiteiten zijn

-        Quickscan: een oudervereniging voor alle ouders?: bevraging om na te gaan in welke mate de ouderwerking openstaat voor alle ouders

-        Quickscan: ouderbetrokkenheid in beeld brengen: bevraging om de samenwerking met ouders op school in beeld te brengen (naar de quickscan van dr. M. Lusse)

-        Representativiteit van de overlegorganen

-        Toolbox onderwijs: lessenpakket om ouders te informeren over 5 onderwijsthema’s, vnl. voor ouders van kleuters. Onderwijsnetwerk Antwerpen.

-        VCOV-knelpuntentest: evaluatie-instrument voor ouderwerkingen i.v.m. aantrekken, motiveren en werven van leden

-        Voorbeeld van een handleiding voor ouders over hoe Smartschool te gebruiken (met dank aan Stad Sint-Truiden – OKAN)

-          Betrek ouders via de GroteVoorleesdag voor ouders op school.

-          Betrek ouders via poëzie op school.

-        …

 

VCOV-brochures en -vormingen

-       Sterke schOUDERS – goed overleg. Methodieken voor overleg in de ouderwerking.

-        De ouderraad. Ouders, graag gezien op school! Hoe en waarom? Laagdrempelige info gebaseerd op een brochure van schoolopbouwwerk Brussel

-        Gids voor ouderwerkingen: informatie voor en over de ouderwerking, thema’s: structuur en organisatie van je ouderraad/ouderwerking, bekendheid en ledenwerving, activiteiten organiseren, alle ouders vertegenwoordigen, vergaderen, financiën, verzekeren, sponsoring.

-        Hoe nemen we alle ouders mee?

-        Klasouders op school. Een manier om meer ouders te betrekken

-        Niet op school? Naar school gaan, een kwestie van vertrouwen - Brochure over de preventie en aanpak van schooluitval

-        Participatie op school

-        Pesten aanpakken, wat kunnen ouders doen?

-        Samen school maken in het secundair onderwijs

 -       De VCOV heeft verschillende vormingen over ouderbetrokkenheid en -participatie voor schoolteams en ouderwerkingen.