Fiche 4.2: Advies- en overlegthema’s

Zoeken

Dit document is enkel zichtbaar voor leden van de VCOV.
Word nu lid
Wat is het?

In deze fiche vind je:

  • Bondige uitleg over regelgeving betreffende participatie op school via ouderraad en schoolraad.
  • Advies- en overlegthema’s voor ouderraad en schoolraad:
    • we verwijzen per thema naar de info op de website.
    • ter illustratie koppelen we er telkens enkele voorbeelden aan van ouderraden/schoolraden in Vlaanderen.
  • Tips voor een actieve schoolraad.
Inleiding

In de schoolraad zitten vertegenwoordigers van alle geledingen rond de tafel: leden van het schoolteam, ouders, personen van de lokale gemeenschap en leerlingen (enkel in het SO). Zij bespreken er thema’s van het lokale schoolbeleid.

De ouderraad is de ondersteunende raad voor de ouders in de schoolraad. In de ouderraad wordt het overleg van de schoolraad voorbereid. Op die manier kunnen de oudervertegenwoordigers op een bredere achterban steunen.

In de bijlagen vind je een schematische voorstelling van de participatieorganen op school.

Het schoolbestuur moet de schoolraad tijdig informeren over geplande beslissingen betreffende onderstaande thema’s. Zo kunnen de oudervertegenwoordigers het standpunt van de ouders voorbereiden in de ouderraad.

Een ouderraad kan op vraag van de schoolraad of op eigen initiatief advies uitbrengen aan de schoolraad of het schoolbestuur over onderstaande thema’s. Het schoolbestuur geeft na ontvangst van dit advies een gemotiveerd antwoord binnen de 30 kalenderdagen.

Het overleg in de schoolraad gaat verder dan advies geven: alle partijen bespreken het thema, ze zoeken samen naar een oplossing en streven naar een gemeenschappelijk standpunt waarmee het schoolbestuur akkoord gaat. Wordt er geen consensus bereikt, dan neemt het schoolbestuur de eindbeslissing.

Indien er geen officiële ouderraad is op school kunnen de oudervertegenwoordigers in de schoolraad ook bij het oudercomité of de ouderwerking terecht om hun standpunten af te toetsen. Maar omdat een oudercomité geen decretaal verankerd participatieorgaan is, is dit geen verplichting.

Meer info over de bevoegdheden van ouderraad en schoolraad: VCOV brochure ‘Participatie op school’ p 11 en p 19.

Thema’s ouderraad en schoolraad
  • Het welzijns-, veiligheids- en gezondheidsbeleid voor leerlingen
    Info over dit thema: overlegthema welzijns-, veiligheids- en gezondheidsbeleid
    Enkele voorbeelden:
    • Ouders werken mee aan project welbevinden
      Het schoolteam van een basisschool stelt op de schoolraad zijn project rond welbevinden voor. De ouderraad besluit om hieraan mee te werken. Zij bevragen de ouders over het welbevinden van de kinderen. Ze organiseren hier een debatavond over. Dit werpt zijn vruchten af want de school doet een aantal aanpassingen om het welbevinden van de kinderen te verbeteren: speelplaatsregels worden aangepast, meer aandacht voor pesten, ouders worden betrokken bij jaarthema ‘Geluksvogels’.
    • Meer info over de debatavond in het praktijkvoorbeeld ‘Debatavond welbevinden’
    • Ouders geven advies over de warme schoolmaaltijden
      De ouderraad van een basisschool krijgt opmerkingen van ouders over de schoolmaaltijden. Ze bespreken dit op de schoolraad en krijgen de vraag om mee te zoeken naar een nieuwe cateraar. Een ‘proefteam’ van ouders, leerlingen en leerkrachten gaat bij verscheidene cateraars ‘proeven’. Met resultaat: de school koos een nieuwe cateraar, en iedereen is tevreden…     
    • Meewerken aan het antipestbeleid
      Ongeruste ouders spreken de leden van de ouderraad aan over pestsituaties op school. De ouderraad geeft dit meteen door aan de directie en zorgleerkracht. Vervolgens overlegt de ouderraad hoe ze met zulke meldingen kan omgaan: wat is onze taak? Naar wie van het schoolteam verwijzen we door? Hoe koppelen we terug naar de individuele ouder(s)? Hoe kunnen we als ouderraad meehelpen aan een positief klimaat op school?  
    • Ouderraad werkt mee aan een verkeersveilige schoolomgeving
      In een Brusselse basisschool wordt in oktober 2018 een schoolstraat ingericht.
      Het idee kwam van de ouderraad. In een schoolstraat wordt geen gemotoriseerd verkeer toegelaten tijdens het begin en einde van de schooldag. De ouders en kinderen zijn enorm blij met de gezondere lucht en de veilige straat.
      (Bron: Campagne Paraat voor de schoolstraat)

  • Het opstellen of wijzigen van het schoolreglement, het schoolwerkplan in het basisonderwijs en het beleidsplan/-contract dat de samenwerking regelt tussen de school en het CLB.
    Info over het schoolreglement.
    Info over het schoolwerkplan.
    Info over de samenwerking CLB – school.

    Enkele voorbeelden:
    • Schoolverlaten tijdens middagpauze
      In een technische school in Roeselare is er discussie over het al dan niet buiten de school eten van de laatstejaars. De leerlingenraad klaagde dit aan op de schoolraad, waarna een bevraging werd georganiseerd bij ouders, leerkrachten en leerlingen. Hieruit kon besloten worden dat de overgrote meerderheid verkoos om tijdens de middag op school te blijven.
    • Huiswerkbeleid
      De directeur van een basisschool meldt aan de schoolraad dat het schoolteam het huiswerkbeleid wil aanpassen. Omdat huiswerk voor ouders een belangrijk thema is, stelt de oudergeleding voor om ook de ouders te bevragen over hun ervaringen en verwachtingen m.b.t. huiswerk en taken. Een bevraging wordt opgesteld door de leerkrachten en verspreid door de ouderraad.
      Door rekening te houden met de stem van ouders, komt men in deze school tot een nieuw, gedragen huiswerkbeleid.
    • Wijziging schooluren
      Het schoolbestuur meldt aan de schoolraad dat het de schooluren wil aanpassen. Het wil de middagpauze inkorten waardoor de school ’s avonds een halfuur vroeger eindigt. Omdat deze wijziging alle ouders aanbelangt, wordt het besproken op de ouderraad. De ouderraad bekijkt samen met de directie hoe men deze beslissing duidelijk en tijdig kan communiceren naar ouders en welke alternatieven ze ouders kunnen bieden. Na overleg met directie, ouder – en schoolraad en de organisatoren van de buitenschoolse kinderopvang komt men tot het alternatief om de buitenschoolse opvang het eerste halfuur na schooltijd gratis aan te bieden.

  • De bepaling van het profiel van de directeur (bij een vacature)
    Info over dit thema: VCOV nieuwsbrief over het profiel van de directeur

    Een voorbeeld:
    • De kopvoeter
      In een basisschool in Oost-Vlaanderen zijn er twee vacatures voor directeur.
      De schoolraad vraagt het advies van de ouderraad. De ouderraad gebruikt een originele methodiek om dit te bespreken. Ze hangen een grote tekening van een kopvoeter op de muur. De leden noteren hun verwachtingen t.a.v. een directeur op post-its en kleven die in de kopvoeter. Welke vaardigheden, kwaliteiten, capaciteiten en houding vinden ouders belangrijk?
      De verwachtingen worden geclusterd en er wordt een top drie opgesteld.
      Het resultaat is een gedragen advies van de ouders over het profiel van de directeur aan de schoolraad en het schoolbestuur.
      Link naar praktijkvoorbeeld ‘Profiel van de directeur’

  • Het studieaanbod
    Info over dit thema: overlegthema studieaanbod

    Een voorbeeld:
    • De sluiting van een vestigingsplaats
      De ouders van een Vlaams-Brabantse kleuterschool, met een 100-tal kleuters, krijgen via een brief vanuit het schoolbestuur te horen dat hun vestiging gaat sluiten en overgebracht wordt naar de hoofdschool. De ouderraad is op geen enkel moment betrokken bij deze beslissing. De VCOV ondersteunt de ouderraad in zijn recht op participatie. Uiteindelijk vindt er een gesprek plaats tussen het schoolbestuur en de ouderraad en wordt er een oplossing gevonden.
    • Teamteaching
      Het schoolteam van een basisschool kiest bewust om te werken met teamteaching waarbij twee klassen samen gezet worden en er steeds twee leerkrachten voor de klas staan. Aan de schoolpoort ontstaan geruchten en roddels over deze methode. Dit wordt besproken op de schoolraad en het schoolteam beslist om samen met de ouderraad een infobrochure voor ouders op te stellen met info over teamteaching. Zo worden ouders correct geïnformeerd over hoe men aan teamteaching doet in de klas van hun kind.
    • Fusie van twee secundaire scholen
      Het schoolbestuur stelt zijn plannen voor een fusie van twee secundaire scholen voor aan de schoolraad. De ouders vinden het belangrijk om binnen de fusie toch de eigenheid van hun school te behouden. De ouderraad krijgt van de schoolraad de vraag om na te denken wat de eigenheid van de school voor ouders inhoudt en hoe ze dit kan vrijwaren binnen het groter geheel.

  • Het beleid met betrekking tot interne kwaliteitszorg
    Info over dit thema: overlegthema interne kwaliteitszorg

    Een voorbeeld:
    • Bespreking doorlichtingsverslag op schoolraad
      Drie belangrijke werkpunten uit het doorlichtingsverslag worden aan de schoolraad voorgesteld. De schoolraad beslist om pop-up groepen op te richten om te werken aan deze punten. Ouders en leerkrachten kunnen zich kandidaat stellen voor een pop-up groep verkeersveiligheid, communicatie en samenwerking met CLB. Doordat ze kunnen meewerken aan een specifiek thema en doordat het engagement beperkt is in tijd, vindt de school snel bereidwillige ouders.

  • De samenwerking met andere schoolbesturen en externe instanties
    Info over dit thema: overlegthema samenwerking met andere schoolbesturen en externe instanties

    Een voorbeeld:
    • Gemeenschappelijk drugsbeleid van een scholengemeenschap
      De vier secundaire scholen van een Limburgse scholengemeenschap geven samen met de schoolraad, de ouders en de leerlingen vorm aan een gezamenlijk drugsbeleid. Ze werken een visietekst en een procedure uit voor aanpak van drugsproblemen. Ze worden hierin ondersteund door VAD, Vlaamse expertisecentrum voor alcohol- en andere drugsproblemen.

  • Grote infrastructuurwerken
    Info over dit thema: overlegthema infrastructuurwerken

    Een voorbeeld:
    • Schoolraad werkt mee aan een groot bouwproject
      Een Antwerpse basisschool staat voor een groot bouwproject, het renoveren van de turnzaal en een nieuwe aanbouw. Tijdens de vergadering van de school- en ouderraad bespreekt de directie telkens de stand van zaken. Een lid van de schoolraad vanuit de geleding lokale gemeenschap neemt op vraag van de schoolraad en de directeur deel aan de wekelijkse werfvergaderingen. De school kan hierdoor gebruik maken van expertise die niet binnen de school aanwezig was.

  • Het busvervoer van leerlingen aangeboden door de school
    Info over dit thema: overlegthema’s schoolraad, busvervoer van leerlingen

    Een voorbeeld:
    • Busvervoer door een school
      Een aantal ouders klaagt bij de ouderraad over de gedragsregels en begeleiding op de schoolbus. Volgens de ouders is de busbegeleider veel te streng en mogen de kinderen niet praten of eten op de bus. Dit is echter niet evident voor kinderen die soms een uur op deze bus zitten om thuis te geraken.
      Na overleg met de directie wordt beslist om dit item op de ouderraad te bespreken en samen een gedragscode uit te werken.

  • Het beleid met betrekking tot experimenten en projecten:
    Info over dit thema: overlegthema’s schoolraad, beleid met betrekking tot experimenten en projecten

    Een voorbeeld:
    Een Limburgse basisschool neemt deel aan een Erasmusproject over outdoor teaching. De aanleg van een ecologische speelplaats vormt een onderdeel van dit project. De ouderraad zet hier mee zijn schouders onder en zoekt o.a. sponsoring voor de aankoop van ecologische speelelementen.

  • De vaststelling van de criteria voor de aanwending van lestijden, uren, uren-leraar en punten:
    Info over dit thema: overlegthema’s schoolraad, de vaststelling van de criteria voor de aanwending van lestijden, uren, uren-leraar en punten

    Aanbeveling van de VCOV:
    Dit is heel technische materie. Toch heeft dit thema een rechtstreekse impact op het onderwijs van de kinderen: bijvoorbeeld het aantal kinderverzorgsters dat de school kan inzetten, de klasgrootte, de hoeveelheid (para)medische ondersteuning in het buitengewoon onderwijs... Een evolutie van het leerlingenaantal en de gevolgen hiervan zijn noodzakelijke informatie om over dit thema overleg te plegen.

  • Het gelijke-onderwijskansenbeleid in het secundair onderwijs.
    Info over dit thema: overlegthema’s schoolraad, gelijke-onderwijskansenbeleid in het secundair onderwijs

    Een voorbeeld:
    In een secundaire school komen leerlingen, ouders, leraren en directie samen om het gelijke onderwijs-kansenbeleid voor de volgende schooljaren uit te tekenen. Ze doen dit in interactieve workshops. Aan de hand van heel concrete situaties kunnen de deelnemers aan den lijve ervaren wat ongelijkheid op school kan betekenen. In het verlengde daarvan mogen ze oplossingen of strategieën van aanpak voorstellen. Op deze manier worden er prioriteiten gesteld in het schoolbeleid rond gelijke kansen en worden methoden van aanpak naar voor geschoven.
    Link naar praktijkvoorbeeld ‘Gelijke-kansenbeleid in SO’

  • Het nascholingsbeleid
    Info over dit thema: overlegthema het nascholingsbeleid

Tips!
  • Om een advies te geven over bovenstaande thema’s moet de ouderraad niet wachten op een vraag vanuit de schoolraad. Ouderraden hebben het recht om op eigen initiatief advies te geven over bovenstaande thema’s.
    Ouderraden en ouderwerkingen hebben een signaalfunctie naar het schoolteam en het schoolbestuur.
  • Andere thema’s die voor ouders belangrijk zijn kan je vinden in ‘inhoudelijk werken in de ouderraad’
    Meestal kunnen ze gelinkt worden aan één van bovenstaande overlegthema’s zoals het schoolwerkplan of het schoolreglement.
  • Wil je de werking van de schoolraad op jouw school versterken?
    Haal dan inspiratie uit de Tips voor een actieve schoolraad.

Wat zijn drempels en valkuilen?
  • Je kan niet alle thema’s die in de schoolraad aan bod komen uitgebreid bespreken in de ouderraad. Kies die thema’s eruit waarvan je aanvoelt dat de ouders van jouw school ze belangrijk vinden.
  • Vraag voldoende info aan de school. Zowel de ouders in de schoolraad als in de ouderraad hebben recht op informatie om een gefundeerde mening te kunnen geven.
  • Oudervertegenwoordigers in de schoolraad die zich onzeker voelen of nog niet zo goed Nederlands spreken kunnen hulp vragen aan het schoolteam. In TI St. Antonius Gent geeft de brugfiguur voor de vergadering van de schoolraad extra info aan de twee ouders.
Bijlagen:
Feedback geven